روش چاپ کتاب در ایران…

روش چاپ کتاب با پیشرفت تکنولوژی، نیز پیشرفت چشمگیری داشته است. بطوریکه تنوع در روش چاپ کتاب امکان چاپ کتاب در تیراژهای محدود و دلخواه را فراهم کرده است. وجود چندین روش چاپ کتاب در ایران به دلیل وجود دستگاههای مختلف و سیستم های متنوع چاپ کتاب است. دستگاه های افست برای تیراژهای بالا . چاپ ریسو برای چاپ تیراژ 1000 با توجیه اقتصادی. چاپ دیجیتال برای تیراژهای محدود. تاریخچه صنعت چاپ پر است از ابدعات و نوآوری هایی که برای سهولت در تکثیر و بالابردن تیراژ و کاهش هزینه ها در زمان های گوناگون رخ می دادند. اما این ابدعات با شکل گیری تکنولوژی و پیشرفت بشر به مرور زمان رنگ و رخ خود را از دست می داند.

انواع روش چاپ کتاب

از زمانی که چاپ کتاب تبدیل به صنعت شد و بحث تیراژ و تعداد در آن مطرح شد بشر به انواع و اقسام روشها جهت بالابردن تیراژ با حفظ کیفیت و کاهش هزینه های چاپ روی آورد. از چاپ های سنگی تا چاپ دیجیتال همه در خدمت بشر جهت رسیدن به این هدف بودند.

درحال حاضر روش های چاپ کتاب که در ایران مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :

1- چاپ افست

2- چاپ دیجیتال خشک ( این روش به دلیل هزینه بسیار بالا مورد استفاده ی عموم نبوده و صرفا توسط برخی سازمانها و ارگانها استفاده می شود)

3- چاپ ریسو

4- چاپ دیجیتال

1-چاپ افست و کاربردهای آن در چاپ کتاب

چاپ افست براساس دستگاههای مورد استفاده آن برای چاپ کتاب در تیراژ و کیفیت بالا می باشد. در این سیستم موارد مورد استفاده رنگ و زینک است. البته در چاپخانه مواد دیگری نیز در تنظیمات دستگاه های چاپ  مورد استفاده قرار می گیرند که در حوصله این بحث نمی گنجند و البته کیفیت هرکدام از آن مواد در کیفیت خروجی تاثیر بسزایی دارد. ابتدا لیتوگرافی و تهیه زینک صورت می گیرد و سپس چاپ روی کاغذهایی با ابعاد بزرگ انجام میشود.

در این روش معمولا چاپ روی کاغذهایی باابعاد 60*45 سانت برای کتابهای سایز رحلی و رقعی و پالتویی و یا 50*70 سانت برای کتابهای در سایز وزیری استفاده می شود. آشنایی با سایزهای مورد استفاده را می توانید در صفحه چاپ کتاب و دانستنیهای آن مطالعه کنید.

2-چاپ دیجیتال خشک (DI) در چاپ کتاب

در این روش دستگاه چاپ با دستگاه تهیه زینک تجمیع شده و در کمترین زمان ممکن می توانید از فرمهای خود زینک تهیه کرده و به صورت اتوماتیک رو.ی دستگاه سوار می شوند. البته مخارج بسیار سنگین مواد مصرفی در این فرمت چاپ در ایران کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.

3-چاپ ریسو در چاپ کتاب چیست؟

یکی از همین تکنولوژی ها که زمان ورودش به ایران کلی در صنعت چاپ سر و صدا کرد و البته هنوز هم مورد استفاده است همین تکنولوژی تکثیر برپایه مرکب و مستر گیری ست که به دلیل پیشتازی برند ریوگراف در این صنعت در ایران کل این روش چاپ را به نام ریسو میشناسند. این سیستم چاپ برند های به نام و خوش آوازه ای را درخو جای داده اما به دلیل اینکه تعداد دستگاههای برند ریسوگراف که وارد ایران شد به این نام مطرح شد. البته این سیستم هم اخیرا مانند تمام سیستمها و اموری که وارد ایران می شود ایرانیزه شده و تاجر ایرانی بدترین متریال را باخود می آورد این سیستم هم از این امر بی نصیب نمانده و تاجرین ایرانی در این چند سال اخیر بدترین متریالهای مصرفی را با خود وارد نمودند. مرکبهای بی کیفیت، مستر های بی کیفیت، درام های درجه 3 و 4 و… باعث شده تا خروجی های این سیستم در چاپ کتاب از کیفیتهای خیلی ضعیفی برخوردار شوند.

تحول ریسو در چاپ کتاب در ایران

در گذشته و در زمانیکه تنها روش چاپ کتاب روش افست بود و تیراژها نیز از 2000 جلد به بالا بودند ورود این سیستم چاپ باعث ایجاد دگرگونی و تحولی عجیب شد. زیرا شما با این سیستم میتوانستید کتاب در تیراژ 1000 جلد و حتی زیر 1000 جلد نیز چاپ کنید. آن هم در کمترین زمان. برندهایی که در این سیستم بیشتری فعالیت را دارند دوپلو – ریسوگراف – جستتنر یا به تلفظ دیگر گستتنر . تمام این برندها روش چاپشان با استفاده از مرکب و مسترگیری است. از معایب این روش بعضا چاپ به دلیل استفاده از مرکبهای بی کیفیت بوی نفت می دهد. اگر روی نوشته ها دست کشیده شود مانند زمانیکه با خودکار نوشته شده باشد کلمات پخش و کشیده می شوند. بعضا مطالب صفحات روی صفحات مقابل تاثیر می گذارند و به اصطلاح پشت می زنند. از همه مهم تر اینکه چاپ تصویر و ترام در این نوع چاپ بسیار ضعیف و بی کیفیت است. از محاسن این روش اقتصادی بودن آن است. برای کتابهایی که صرفا متن و نوشته هستند و تصویر و ترام داخل خود ندارند درصورتیکه از مرکب و مستر باکیفیت استفاده شود خروجی مطلوبی خواهد داد.

4- چاپ دیجیتال و چاپ کتاب

درسالیان اخیر با پیشرفت تکنولوژی در صنعت چاپ در دنیا و تولید دستگاههای تکثیر با سرعت بالا امکان چاپ کتاب در تیراژهای متفاوت و دلخواه فراهم گردید. این دستگاهها نیز در ایران ورودی موفقیت آمیز داشتند. و البته جای بسی تاسف دارد که رونقی عجیب در بازار چاپ کتاب پیدا کردند. این رونق به دلایل گونانوگی ایجاد شده است. کاهش خوانندگان کتاب و افراد اهل مطالعه ایجاد تورم و کاهش قدر خرید مردم و درگیری های مردم که کتاب را از سبد خانوارها حذف کرد. بالا رفتن هزینه های چاپ کتاب افت کیفیت مطالب کتابها به دلیل ممیزیهای بی حساب و سلیقه ای افراد و… به دلایلی که برخی از آنها در بالا ذکر شد و برخی نیز قابل گفتن نیست تیراژ کتابها به شدت پایین آمد و همین امر باعث شد تا چاپ دیجیتال کتاب در ایران رونق روزافزونی بگیرد.

این روش ها مانند سایر روشها مزایا و معایبی دارد.

مزایای چاپ کتاب به روش دیجیتال:

1. کنترل تیراژ به دلخواه.
2. سرعت تولید بسیار بالا و جذاب.
3. کیفیت مطلوب و قابل قبول

معایب چاپ دیجیتال در چاپ کتاب:

1. هزینه های نسبت بالا برای چاپ و تولید یک کتاب به نسبت روش چاپ افست و ریسو
2. هزینه تعمیر و نگهداری بالای دستگاهها در این روش
3. ورود قطعات بی کیفت و درجه 3و 4 که باعث خروجی های بعضا بی کیفیت مخصوصا در زمان چاپ تصاویر و ترامها
4. محدودیت در چاپ کتابهای سایزهای بزرگ مانند دفاتر حسابداری

البته ورود این دستگاهها باعث شده تا سودجویان همیشه درصحنه کتابهایی را که پرفروش و موفق هستند را به صورت غیرقانونی و غیرمجاز و بدون اجازه از ناشر و صاحب اثر تکیر کرده و در معابر و بساطهای دستفروشان به فروش برسانند.

در هر سه روش محاسبه هزینه چاپ کتاب به عوامل متعددی بستگی دارد. در صفحه هزینه چاپ کتاب با این عوامل آشنا می شوید.

مقوله اصلی در تولید کتاب رساندن آن به دست مخاطب است. یک کتاب با هرروشی که چاپ شود درصورتیکه به دست مخاطبش نرسد محکوم به شکست و فناست. تمام این مطالب نیز به این منظور تهیه شده است تا دوستانی که علاقمند به چاپ کتاب هستند با دانش کافی نسبت به تمام جوانب من جمله بازار هدف و مخاطبین آثارشان تیراژی مناسب را انتخاب کرده تا علاوه بر صرفه جویی در انرژی و زمان، در هزینه چاپ کتاب نیز صرفه جویی شود. هزینه چاپ کتاب چه توسط ناشر یا اسپانسری جدا تامین و فراهم شود نیز مهم است. زیرا کاغذ کالایی است که به سختی تولید و فراهم می شود.

دانستن روش های چاپ کتاب صرفا از جهت اطلاعات عمومی و در بعضی موارد هم برنامه ریزی برای مدیریت سرمایه و هزینه چاپ کتاب و تیراژ چاپ کتاب اهمیت و کاربرد می تواند داشته باشد.

قابل توجه دوستانیکه علاقمند به بهره مندی از مزایای بیمه نویسندگی و عضویت در صندوق اعباری هنر و کانون اهل قلم هستند، روشهای چاپ کتاب که در بالا ذکر شد هیچ تاثیری در اعتبار شما در کانون اهل قلم و صندوق اعتباری هنر ندارد. یعنی شما چه با روش دیجیتال تعداد محدودی چاپ کنید و چه با روش افست تیراژ چند ده هزاری چاپ کنید یک اعتبار و امتیاز را خواهید داشت. حتی زمانیکه برای دریافت اعلام وصول کتاب به وزارت ارشاد تحویل داده می شود روش چاپ کتاب در آنجا هم تاثیر و کاربردی ندارد.