اصول صفحه آرایی کتاب چیست؟
منظور از صفحه آرایی کتاب چیست؟
|
صفحه آرایی کتاب به معنی تنظیمات فونت و صفحات کتاب برای اینکه یک کتاب شکل و ظاهری زیبا داشته باشد. برای یک صفحه آرایی کتاب اصولی و صحیح باید یکسری اصول و استانداردها را رعایت نمود. در گذشته برای اخذ مجوز چاپ کتاب نیازی به صفحه آرایی کامل و نهایی شده نبود. زیرا شما 30 صفحه ابتدا و 30 صفحه انتهای کتاب را به کتابخانه ملی همراه با کد شابک تحویل می دادید و بعد از دریافت شناسنامه میتوانستید اثر را صفحه آرایی نهایی کنید و به وزارت ارشاد تحویل دهید اما امروز باید ابتدا کتاب را صفحه آرایی نهایی کنید و به وزارت ارشاد تحویل دهید و وزارت ارشاد اثر را به کتابخانه ملی ارسال خواهد کرد. در ابتدا باید سایزهای متدوال کتاب ها را دانست و اینکه هر سایز مناسب چه موضوع و دسته از کتاب ها می شود.
|
 |
ابعاد کتاب و صفحه آرایی کتاب
|
ابعاد کتابها عبارتند از:
|
 |
که هر کدام از این سایزها برای یک موضوع متناسب میباشند. درتعیین سایز کتاب علاوه بر موضوع کتاب تعداد صفحات نیز تاثیر گذارند. مثلا اگر یک کتاب در سایز وزیری 60 صفحه شود در سایز رقعی حدود 80 صفحه خواهد شد و انتخاب سایز رقعی در این زمان علاوه بر زیبایی بخشی بیشتر از نظر هزینه چاپ کتاب منطقی تر نیز خواهد بود.
سایزهای سلطانی بیشتر برای دفاتر ثبت و عمومی و دفاتر حسابداری ، سایز رحلی بزرگ برای برخی کتابهای فاخر نظیر قرآن و دیوان برخی از شعرای قدیمی استفاده میشود و سایزهای رحلی کوچک برای کتابهای کمک درسی ،سایز وزیری برای کتابهای درسی و علمی ،سایز رقعی برای کتاب های با موضوعات شعر و رمان و مباحث مدیریتی و از این قبیل.
کاربرد سایزهای متداول در چاپ کتاب
در قدیم الایام معمولا برای کتاب شاهنامه و کتابهای قدیمی از سایز سلطانی استفاده می شد.در ادامه نوع ترتیب صفحات در یک کتاب میباشد.
امروزه متداولترین سایز برای چاپ کتاب با موضوع رمان و شعر و دلنوشته ترجمه کتابهای انگیزشی موفقیت و روانشناسی سایز رقعی ،برای چاپ کتاب با موضوعات علمی دانشگاهی سایز وزیری ،برای کتاب های کمک درسی و کنکور سایز رحلی و برای کتاب های مجموعه قوانین و فرهنگ لغات معمولا سایز جیبی استفاده می شود. کتاب کودکان هم معمولا سایز خشتی بزرگ استفاده می شود.
ترتیب صفحات کتاب
در قدیم الایام زمان شماره بندی صفحات کتاب، صفحه یک به شروع مطالب اصلی کتاب تعلق داشت و صفحات پیش از آن با حروف مشخص می شدند که البته هنوز هم این روال در برخی کشورها رواج دارد. اا براساس استاندارد سازی که توسط وزارت ارشاد در سا های اخیر صورت گرفته است صفحه یک هر کتاب به اولی صفحه پس از جلد اول کتاب تعلق دارد. مثلا اگر کتاب با بسم ا… شروع شود صفحه یک همان صفحه بسم ا… خواهد بود.
صفحه دوم پشت آن سفید و سپس صفحه ی مرتبط با عنوان کتاب و بعد از آن صفحه ی شناسنامه کتاب و صفحات تقدیم و تقدیر و سپس صفحه ی پیشگفتار کتاب و بعد از آن فهرست کتاب قرار میگیرد و بعد از فهرست، مقدمه و شروع مطالب و در انتها هم اگر کتاب دارای منابع و مآخذی باشد که ذکر آنها لازم باشد در انتهای کتاب خواهد آمد.
تنظیمات صفحات در صفحه آرایی کتاب
| مهمترین موضوع در صفحه بندی یک کتاب رعایت این مطلب میباشد که شروع مطالب و سرفصلها باید در صفحات فرد باشد.
در صفحه آرایی یک اصل اساسی این است که کادر یا حاشیه ای که برای مطالب در نظر گرفته میشود باید 20درصد فضای صفحه ی کتاب باشد مثلا اگر سایز صفحه در کتاب وزیری 17 در 24 سانت میباشد حاشیه های شما حدود 3.4 سانت در عرض و 4.8 سانت در ارتفاع میباشد که این مقدار را تقسیم بر 2 نموده و برای طرفین چپ و راست مقادیر 1.7 سانت و برای فضای بالا و پایین صفحه نیز 2.4 سانت در نظر میگیریم. |
 |
 |
در صفحه آرایی یک اثر فارسی در قسمت هدر در صفحات فرد مطلب هدر در سمت چپ صفحه و در صفحات زوج در سمت راست صفحه جایگذاری میشود و در کتابهای لاتین در صفحات فرد در سمت راست صفحه و در صفحات زوج در سمت چپ صفحه خواهد بود.
برای اجرای صفحه آرایی حتما باید نسبت به محیط نرم افزار های مرتبط آشنایی داشته باشید البته میتوانید در محیط برنامه ورد هم صفحه آرایی و صفحه بندی را انجام دهید که این امر به تسلط شما به این نرم افزار بستگی دارد. معمولا صفحه آرایی در نرم افزار ورد آفیس یا ایندیزاین انجام می شود.
صفحه آرایی کتاب ورد به مراتب راحتتر از صفحه آرایی کتاب در ایندیزاین است. اما دوستانی که کتابشان گرافیک خاص و رنگبندی و جدول و اشکال و متون رنگی دارد بهتر است تا در ایندیزاین صفحه آرایی کتاب خود را انجام دهند. از نظر هزینه باید درظنر داشت که صفحه آرایی کتاب در ورد کم هزینه تر از صفحه آؤایی کتاب در ایندیزاین است.
آموزش های مقدماتی برای صفحه آرایی کتاب در ورد را می توانید در این صفحه مشاهده و مطالعه نمایید.
دریافت محوزهای چاپ کتاب که در صفحه مجوز چاپ کتاب ذکر شده بعد از صفحه آرایی و تکمیل شدن آن شروع می شود.
دریافت شابک و شناسنامه و مجوز چاپ و اعلام وصول کتاب بدون صفحه آرایی شروع نمی شود.